۱۲ علت ضعف حافظه در جوانان + درمان کمحافظگی
همراه هستیم با شما از وبسایت اموزش افزایش ، حافظه ، تندخوانی و تمرکز موضوع این قسمت ؛هوش هیجانی چیست؟ ۵ عامل موثر بر آن
امروزه شاهد ضعف حافظه در سنهای مختلف، بهخصوص ضعف حافظه در جوانان هستیم که این امر نگرانیهای زیادی را برای افراد به وجود آورده است.
زیرا فراموشی در جوانی میتواند موجب آلزایمر در دوران پیری شود. شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که گاهی یادتان برود وسایلتان را کجا قرار دادید یا میخواستید چه کاری انجام دهید.
این امر باعث انجام تحقیقات و بررسیهای زیادی در زمینههای مختلف از جمله علت حواسپرتی و فراموشی، درمان اختلال حافظه و درمان کمحافظگی و دیگر مشکلات مربوط به حافظه شده است.
در این مقاله به بررسی راهکارهای سادهای میپردازیم که با رعایت آنها، مقدار قابلتوجهی از این فراموشیهای ناگهانی را کاهش دهیم.
سرفصلهای عنوان شده در این مقاله عبارتاند از:
حافظه و انواع آن
۱۲علت ضعف حافظه در جوانان
درمان کمحافظگی
در ابتدا بهتر است با ساختار حافظه و انواع آن کمی آشنا شوید تا درک مطالب برایتان آسانتر شود.
حافظه:
به توانایی مغز در حفظ، یادآوری و نگهداری اطلاعات گفته میشود.
حافظه حسی (SENSORY MEMORY):
اولین مرحله پردازش اطلاعات، این حافظه است؛ در زمانی که محرکات بیرونی بهوسیله حواس دریافت میشوند. زمان نگهداری اطلاعات از چند میلی ثانیه تا چند ثانیه تغییر میکند و گنجایش زیادی دارد. بهتر است بدانید که بیتوجهی و بیدقتی از علل فراموشی ناگهانی در حافظه حسی محسوب میشوند.
حافظه کوتاهمدت (SHORT-TERM MEMORY):
حافظه کوتاهمدت یا حافظه فعال به وسیله توجه و دقت اطلاعات از حافظه حسی به حافظه کوتاهمدت میروند. زمان نگهداری اطلاعات در حافظه کوتاهمدت از چند ثانیه تا چند دقیقه تغییر میکند و ظرفیت آن در افراد مختلف، متفاوت است. جالب است بدانید جایگزین شدن اطلاعات جدید، مرور نکردن ذهنی اطلاعات وارد شده به مغز و گذر زمان باعث از بین رفتن حافظه کوتاهمدت میشوند و ما را مجبور به درمان حافظه کوتاهمدت میکنند؛ زیرا درمان فراموشی حافظه کوتاهمدت یکی از مشکلات اساسی در جوانان شده است.
حافظه بلندمدت (LONG-TERM MEMORY):
اطلاعات از حافظه کوتاهمدت با تکرار و مرور به حافظه بلندمدت انتقال پیدا میکنند. ظرفیت حافظه بلندمدت نامحدود است و زمان نگهداری اطلاعات نیز ممکن است چند روز تا چند سال و در بعضی از مواقع تا آخر عمر باشد. از دلایل فراموشی در حافظه بلندمدت میتوان به گذر زمان و محو شدن اطلاعات، رقابت کردن اطلاعات با هم و تداخل آنها اشاره کرد.
علل ضعف حافظه در جوانان
۱۲ علت ضعف حافظه
این نکته را فراموش نکنید که در بعضی از مواقع علت حواسپرتی و فراموشی مواردی هستند که در زندگی روزمره خود با آنها مواجه میشویم. با شناخت این علتها میتوانیم با روشهای ساده به حل کردن آنها بپردازیم و باعث درمان کم حافظگی شویم. این علتها شامل سبک زندگی و شیوه زندگی ما میشوند.
اگر تلاش کنیم که در بلندمدت سبک زندگی خود را که شامل بعدهای جسمی، روحی، عاطفی، محیط، تغذیه و ورزش و… است ارتقاء دهیم، کیفیت زندگی خود را بالا برده و در جوانی سالمی را پشت سر بگذاریم. در زیر به ۱۲ علت ضعف حافظه در جوانان میپردازیم:
استرس و اضطراب:
یکی از اصلیترین مسائلی که جوانان در دهههای اخیر پیدا کردهاند، اضطراب و استرس است که مقدار زیاد آن میتواند باعث تاثیر منفی بر حافظه شود. درنتیجه حفظ آرامش، برنامهریزی برای انجام کارهای روزانه، استراحت کافی بر حافظه تاثیرگذار است.
مقدار بیش از اندازه کورتیزول (هورمون استرس) به همراه آدرنالین میتواند بر حافظه اثر منفی بگذارد؛ زیرا در این مواقع تمرکز کم و ذهن بیشازحد تحریک و پریشان میشود. استرس یکی از علل فراموشی ناگهانی محسوب میشود که میتوان با استفاده از مهارتهای فردی و زندگی مانند مدیریت استرس، آن را کاهش داد و به درمان حافظه کوتاه مدت کمک کرد.
داروها:
این نکته قابلتوجه است که بعضی از داروهای تجویزی توسط پزشک یا داروهای غیرنسخهای، موجب فراموشی و از دست دادن حافظه میشوند. تعدادی از جوانان با توجه به شرایط خود ممکن است از این داروها استفاده کنند؛ بدون اینکه از مضرات و عوارض آنها آگاهی داشته باشند.
از جمله این داروها: آرامبخشها، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب، آنتیهیستامینها، شلکنندههای عضلانی و قرصهای خوابآور هستند. این داروها سبب تغییر در توانمندی شناختی و حافظه خواهند شد و زمان و دوز مصرف آنها توسط پزشک مشخص میشود.
کم خوابی یکی از دلایل ضعف حافظه
کمخوابی:
از اثر کیفیت و کمیت خواب در قدرت حافظه نمیتوان چشمپوشی کرد. خواب کم باعث خستگی، اختلال در توجه و کم شدن سطح حافظه میشود؛ که این امر موجب مختل شدن قابلیت تثبیت و بازیابی اطلاعات در مغز خواهد شد. خواب باعث تثبیت حافظه میشود و با تنظیم ساعتهای خواب به صورت استاندارد ۸ ساعت در شبانهروز یا بیشتر، میتوانیم به درمان اختلال کمحافظگی کمک کنیم.
دخانیات و مواد مخدر:
سیگار کشیدن سبب کاهش اکسیژنرسانی به مغز و مختل شدن جریان خون مغز میشود؛ که همین امر باعث کاهش حافظه میشود. مواد مخدر با تغییر دادن مواد شیمیایی در مغز، باعث مشکل شدن یادآوری خاطرات برای افراد میشوند؛ پس با ترک هرچه سریعتر سیگار و مواد مخدر، به درمان و تقویت حافظه کوتاهمدت خود کمک کنید.
نقش تیروئید در کاهش حافظه:
با این که تیروئید نقش ویژهای در مغز ندارد؛ ولی از دست دادن حافظه با متوقف شدن کارکرد طبیعی تیروئید اتفاق خواهد افتاد. غده پروانهای شکل تیروئید حاکم بر اکثر فرآیندهای متابولیک بدن است و اگر مشکلاتی در سطح حافظه خود دارید، با یک آزمایش ساده میتوانید به داشتن تیروئید کم کار یا پر کار پی برید؛ زیرا تشخیص بهموقع بیماری تیروئید میتواند از عوارض خطرناک این بیماری در بدن جلوگیری کند.
سوء تغذیه و کمبود ویتامین ب ۱۲:
تغذیه مناسب و باکیفیت که از پروتئین و چربیهای مفید تشکیل شده باشد، برای عملکرد صحیح مغز مهم است. یکی از ویتامینهای مهم که نقش بهسزایی در حافظه دارد، ویتامین ب ۱۲ است. این ویتامین در غذاهای حیوانی از جمله گوشت، مرغ، تخممرغ و… وجود دارد و کمبود آن موجب مشکلات حافظه میشود. یکی از بهترین داروها برای تقویت حافظه کوتاهمدت، کولین است.
کولین به مادهای گفته میشود که در بسیاری از مواد غذایی از جمله جگر، بادامزمینی، تخممرغ، کاهو و گلکلم وجود دارد. از درمان ضعف حافظه در طب سنتی نکات زیادی بیان شده است.
نتایج بعضی از تحقیقات نشان میدهد که علت حواسپرتی و فراموشی میتواند وجود افکار آزار دهنده، انجام دادن همزمان چند کار با هم و انجام دادن کارهای خستهکننده باشد. حواستان باشد گرسنگی باعث ضعف حافظه و کاهش قدرت تمرکز و توجه میشود. پس حتما انرژی مورد نیاز روزانه خود را تامین کنید؛ زیرا مغز بدون تامین سوخت مورد نیاز، عملکرد درستی ندارد.
افسردگی از مهمترین علل فراموشی ناگهانی:
ضعف حافظه در افرادی که زمینه افسردگی دارند بیشتر دیده میشود. حدود ۱۵ درصد از افرادی که ضعف حافظه دارند از افسردگی رنج میبرند. امکان دارد برخی از علائم افسردگی با علائم زوال عقل شباهت داشته باشد؛ مانند کم شدن توانایی در تمرکز، اختلالات خواب و قطع ارتباط با جامعه. بهتر است بدانید همه این علائم افسردگی، توسط درمان صحیح برطرف خواهد شد.
عدم تمرکز و ضعف حافظه
استفاده از گوشیهای هوشمند:
یکی از دلایل ضعف حافظه، گوشیهای هوشمند است که باعث میشوند دیگر خودمان را برای حفظ مطالب اذیت نکنیم و برای یادآوری اکثر مطالب به گوشی خود تکیه کنیم و چیزی را به خاطر نسپاریم.
سکته مغزی خاموش:
تغییرات در توانایی فکر کردن، حرکت و مشکلات خفیف حافظه میتواند به دلیل سکته مغزی باشد که باعث مسدود شدن عروق خونی مغز میشود. همچنین افراد با کاهش حافظه، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سکته مغزی هستند.
پرت شدن حواس:
یکی از علل فراموشی ناگهانی، پرت شدن حواس است؛ زیرا محرکهای زیادی در اطراف جوانان وجود دارند و همچنین نگرانی زیاد درباره موضوعهای اطراف باعث میشود حواسپرتی و فراموشی به راحتی اتفاق بیفتد.
مصرف الکل:
مصرف الکل یکی از شایعترین تفریحات جوانان شده است که عدم آگاهی از عوارض آن خسارات جبرانناپذیری را به همراه دارد. بر اثر اعتیاد به الکل نوعی سندروم به نام سندروم کورساکوف اتفاق میافتد که زوال مغزی است و باعث فراموشی دائمی خواهد شد.
وارد شدن ضربه به سر:
ممکن است در حوادثی مانند سقوط که به سر ضربه وارد میشود، حافظه بلندمدت یا کوتاهمدت از بین برود.
درمان کمحافظگی
فراموشیهای ناگهانی مانند از یاد بردن چهرهها، اسمها و شمارهها افزایش یافته است؛ که نیاز به درمان فراموشی حافظه کوتاهمدت دارد و روشهای تقویت حافظه برای کاهش این مشکل بسیار مفید هستند. در ادامه به بررسی برخی از روشهایی که برای درمان کمحافظگی موثر هستند پرداختهایم.
از اهمیت این نکته غافل نشوید که حافظه توسط آموزش و تمرین قویتر خواهد شد.
بازیهای معمایی انجام دهید:
ساعت مشخصی را برای انجام بازیهای معمایی و پیچیده اختصاص دهید. این بازیها باعث افزایش تمرکز، افزایش مهارتهای انجام کار و انعطافپذیری میشود.
بازی ها کمک به درمان ضعف حافظه
نیروی حافظه را به کار بگیرید:
توجه خود را تا حد ممکن افزایش دهید؛ برای مثال به پوششها دقت کنید و ۴ جزء را مانند نوع لباس، رنگ لباس، جنس و جواهرات در ذهن خود نگه دارید و شب سعی کنید همه آن موارد را به یاد آورید.
بعضی کارها را برعکس انجام دهید:
مغز خود را به چالش بکشید و از روشهای جایگزینی برای انجام دادن کارها استفاده کنید؛ مانند مسواک زدن با دست دیگر، بستن ساعت در دست دیگر و غیره.
نقش ورزش در درمان حافظه کوتاه مدت:
ورزش کردن برای تقویت حافظه بسیار موثر است. با ورزشهای هوازی استرس خود را مدیریت کنید تا بتوانید از حافظه خود بیشترین استفاده را کنید. ممکن است بعضی از افراد ورزش را بهترین دارو برای تقویت حافظه کوتاهمدت بدانند.
بلند تکرار کنید:
اگر نکتهای را میخواهید به خاطر بسپارید، چند بار با صدای بلند برای خود تکرار کنید.
قهوه بنوشید:
کافئین قهوه تاثیر مفیدی بر حافظه دارد، اما در نوشیدن آن زیادهروی نکنید زیرا باعث استرس خواهد شد.
استفاده از یادآورها را فراموش نکنید:
از ترفند کلمه ها، تصویرها و عبارتهای مربوط به آن موضوع غافل نشوید تا آن را برای همیشه به یاد داشته باشید. مانند هفلشتا پلنگ و شیش تا.
منظم باشید:
وسایلی را که مورد استفاده روزانه خود است در مکانهای مشخص بگذارید تا فراموش نکنید. همیشه کارهایتان را با ترتیب، نظم و برنامه انجام دهید. انظباط فردی برای رسیدن موفقیت کمککننده است.
نظم و انظباط برای تقویت حافظه
از داشتن دفتر یادداشت غافل نشوید:
یکی از بهترین راهها برای درمان اختلال حافظه، تهیه دفتر یادداشت برای نوشتن کارهای روزانه برای به یاد داشتن آنها است.
روش ساده قطعه قطعه کردن اطلاعات:
یعنی اطلاعات را به قسمتهای کوچکتر تقسیم کنید تا راحتتر آنها را به خاطر بسپارید؛ مثلا برای حفظ اعداد میتوانید آنها را چند رقم چند رقم جدا و حفظ کنید. اگر نمیدانید چطور این کار را انجام دهید از نقشه ذهنی کمک بگیرید.
تمرکز کنید:
به گذشته و اتفاقات آن و آینده و استرسهای آن فکر نکنید. سعی کنید در زمان حال زندگی کنید و از لحظه به لحظه زندگی خود لذت ببرید و تنها به کاری که در آن لحظه میکنید تمرکز کنید. تمرکز کردن باعث میشود که حواستان پرت نشود.
طبیعتدرمانی و ریلکسیشن:
حتما از معجزه طبیعت برای آرامش و بهبود حافظه استفاده کنید. پیادهروی، قدم زدن و تنفس عمیق در طبیعت در درمان کمحافظگی ثابت شده است.
از درمان ضعف حافظه در طب سنتی بهره ببرید:
از دیدگاه طب سنتی همه چیز در عالم هستی دارای مزاج است و بدن انسان نیز از این اصل مستثنی نیست. از این دیدگاه یک فرد زمانی سلامت کامل دارد که دارای اعتدال و صحت مزاج باشد.
تغذیه سالم علاه بر افزایش سلامت جسمی، بر سلامت ذهنی انسان نیز تاثیر زیادی دارد. بهتر است بدانید حتی کمبود یک ماده مغذی در افراد حساس، امکان دارد باعث اختلالات در تمرکز، هوش و حافظه انسان شود. همچنین ثابت شده است که برخی گیاهان دارویی برای درمان فراموشی مفید هستند.
راهکار طب سنتی برای ضعف حافظه
به خاطر بسپارید یکی از سادهترین راهها خوردن مواد خوراکی با طبع گرم است. برخی معتقدند بهترین دارو برای تقویت حافظه کوتاهمدت کندر است، البته زنجبیل، هلیله، نارگیل که دارای طبیعت گرم و خشک است، انار و… از دیگر راهکارهای درمان ضعف حافظه در طب سنتی هستند.
ابنسینا در کتاب قانون بیان کرده است: «منشاء بیماری فراموشکارى، در قسمت عقب مغـز است؛ زیـرا فراموشکارى، کـاهش یـافتن کنشـى از کنشهاى مغز و از کار افتادن تمام کنشها است. علـت اصـلی این بیمارى غلبه سردى است، خـواه سـردى سـاده یـا سـردى همراه خشکى.»
ضعف حافظه فقط در افراد مسن نیست و در جوانان نیز شیوع زیادی پیدا کرده است. در این مقاله سعی کردیم که به علت ضعف حافظه در جوانان، علل فراموشی ناگهانی و درمانهای این مشکل مانند درمان اختلال حافظه، درمان کم حافظگی و… بپردازیم تا با آشنایی و آگاهی بتوانید از این مشکل پیشگیری کنید یا با انجام راهکارهای ارائهشده بتوانید به بهبود آن کمک کنید.
.
.
.